Xukuumadihii ugu danbeeyey
waxaa lagu soo dhisay awood-qaybsiga ku salaysan shan beelood, laakiin
baarlamanku waxa uu ku dhisan yahay qaacidada 4.5. Dadka qaar baa u haysta in
ku salaynta Xukuumadda ee shan beelood ay ahayd tallaabo wanaagsan oo loogu
danaynayey dad Soomaaliyeed oo la dulmiyey oo markan xaqoodii loo soo dhiciyey.
Kolay anigu taa ma qabo oo waxay markii horeba ila ahayd qorshe siyaasadeed oo
shakhsiyaad damac weyn ka leh siyaasadda ay ku doonayeen in aanay suuragal
ahayn in ay xilal waaweyn oo wasiirnimo qabtaan haddii aan shan beelood wax
lagu salayn, waana sedbursi iska cad.Taasi waa u meel martay oo wey qabteen
xilalkaasi, iyadoo xitaa beelo .5 ka mid ah oo ka xildhibaano badan kuwaasi aan
loo oggolaan iney wasiir noqdaan. Waxaa jira dad ku dooda 4.5 waxa uu qaar ka
mid ah dadka Soomaaliyeed ka dhigayaa kuwo aan dhamaystirnayn, halka kuwo
kalena uu ka dhigayo kuwo dhamaystiran, Runtii, ma jiraan dadka kala sarreeya
ama qaar dhamaystiran iyo kuwo aan dhamaystirnayn ee dadka Soomaaliyeed waa
siman yihiin xuquuqda iyo waajibaadka qarankan weyn hortiisa. Qabiilada .5
galay qaarkood beelahoodii waaweynaa ayey ka tageen si ay halkaa xubno fiican
uga helaan! waa yaab oo maxaad u geleysaa meel aan dhamaystirnayn oo uga
cararaysaa meel dhamaystiran, taa jawaabteedu waxa weeye waa wax ku salaysan
awood qaybsi siyaasadeed.Hadda ayey beelaha qaar dib uga soo noqonayaan .5-ka
markii ay arkeen in uu dhammaad ku dhow yahay.
Nidaamka 4.5 ma aha mid
bulsho ama ijtimaaci ah ee waa mid siyaasadeed oo ku salaysan awood qaybsi,
markaa dadka leh qaar ka mid ah dadka Soomaaliyeed ayuu naaqus ka dhigayaa
waxba kama jiraan hadalkaasi oo dadka Soomaaliyeed waa siman yihiin mana jiraan
qof qof kale wax dheer. Hadii cid dulmi lagu hayo oo la liidayo waa in dulmiga
laga qaaddaa dadka la hayb sooco ee Soomaaliyeed ee la diiday iney wax ka
guursadaan dadka Soomaaliyeed ee kale iyagana wax laga guursado. Qolyaha shanta
beelood wax ku saleeyey haddii ay caddaalad ka hayd bal car arrintaa ha u
hawlgaleen oo ha wada guursadeen gabdhaha dadka la hayb sooco ah. Dadka waxay
kala saari la' yihiin qaddiyad siyaasadeed iyo mid bulsho. Arrinta dadka la
hayb sooco waa mid bulsho oo loo baahan yahay in dadka Soomaaliyeed u wada hawl
galaan sidii meesha looga saari lahaa, halka arrinta 4.5 ay tahay arrin
siyaasadeed oo awood-qaybsi ku salaysan waayo hal beel ma ahee beelaha kale ee
ku jira .5 gabdhahooda waa la guursadaa.
Nidaamka 4.5 waa ku-meelgaar
loo arkay xal, waxana uu dhammaanayaa marka dalka la gaarsiiyo doorashooyin xor
ah oo xildhibaanada laga soo doorto degaankooda (Constituency) ee ma aha wax
dadka qaar loo qoray iney weligood sidaa ahaaneyso. Qofkii tira badan iyo kuwii
tira yar markaasi ayaa la kala ogaanayaa, waxana xukuumadda soo dhisaya
xisbiyada baarlamanka ku soo baxa ama ku awood bataa, xisbigii markaa aqlabiyad
leh oo laga yabao inuu hoggaamiyo qof maanta .5 ah ayaa laga yaabaa in uu
xukuumadda soo dhiso oo halkaana uu ku noqdo Ra'iisul Wasaare, haddii uu
aqlabiyad waayona waxa uu xisbi kale ama xisbiyo kale la samaynayaa Xukuumad ku
salaysan isbahaysi (Coalition) waa kan ugu xildhibaano badane ee arrintan yaan
lagu salayn duruufta siyaasadeed ee maanta dalkeenna haysata oo ay qaar doonayaan
iney siday ay iyagu rabaan uga faa'iideystaan.
Abdirashid Muse Said
abrashidmuse@gmail.com
